Se sa bujar dhe i gatshëm për të ndihmuar të tjerët ndihet, varet edhe nga sa mirë fle gjatë natës, thonë shkencëtarët amerikanë.
Një studim i ri lidh altruizmin dhe bujarinë me sasinë dhe cilësinë e gjumit si në nivel individual ashtu edhe në atë shoqëror. Me fjalë të tjera, nëse një shoqëri fle gjithnjë e më pak gjatë natës, ajo gradualisht bëhet më egoiste, sipas hulumtimit të ri.
Në vendet e zhvilluara më shumë se gjysma e njerëzve raportojnë se nuk flenë mjaftueshëm gjatë javës. Mungesa e gjumit është shoqëruar, ndër të tjera, me rritjen e rrezikut për sëmundje kardiovaskulare, depresion, diabeti, hipertension dhe vdekje të parakohshme në përgjithësi.
Kësaj liste i duhet shtuar ndoshta mungesa e bujarisë, jo vetëm e një njeriu, por e një vendi të tërë.
Studiuesit e Universitetit të Kalifornisë-Berkeley, të udhëhequr nga neuroshkencëtari Dr. Ettie Ben Simon dhe profesori i psikologjisë Matthew Walker, drejtor i Qendrës për Shkencën e Gjumit Njerëzor dhe autor i bestsellerit ndërkombëtar “Why We Sleep”, i cili bëri botimin përkatës në revista PLoS Biology, tregoi përmes tre eksperimenteve të ndryshme se njerëzit ngurrojnë t’u zgjasin dorën e ndihmës të tjerëve (nga hapja e një dere të ashensorit për dikë që të kalojë deri te vullnetarizmi për një program social) kur një natë e mëparshme me gjumë të keq dhe të pamjaftueshëm.
Pjesëmarrësit u ndanë gjithashtu në dy grupe, një që flinte mirë (tetë orë) dhe një që përjetoi privim gjumi.
Truri i të gjithë subjekteve u studiua me imazhe rezonancë magnetike funksionale (fMRI) dhe, pas një nate pa gjumë, tregoi aktivitet të reduktuar në zonën njohëse të lidhur me ndjeshmërinë, altruizmin dhe të ashtuquajturin “truri social” në përgjithësi.
Tendenca e zvogëlimit të bujarisë u konfirmua gjithashtu në një nivel masiv kur studiuesit zbuluan se pas ndryshimit standard vjetor të orës në SHBA, shumat e bamirësisë dhe dhurimeve të tjera të rreth tre milionë njerëzve treguan një rënie prej rreth 10% kur koha shkoi përpara, një orë (prandaj kishte më pak gjumë).
Meqenëse shumë shoqëri kanë vite që po përjetojnë një “epidemi” të pagjumësisë, studimi tregon se kjo ndoshta ka një ndikim në shkallën e altruizmit që i përshkon ato.
“Të ndihmosh të tjerët është një karakteristikë themelore e njerëzimit. Hulumtimet e reja tregojnë se mungesa e gjumit jo vetëm që dëmton shëndetin e një personi, por minon ndërveprimet sociale midis njerëzve, minon strukturën e shoqërisë njerëzore. Mënyra se si ne funksionojmë si një specie shoqërore, dhe ne jemi një specie shoqërore, duket se varet shumë nga sa gjumë bëjmë”, tha Walker.
“Edhe kur njerëzit humbasin një orë të vetme gjumë, ka një goditje të qartë për mirësinë tonë të lindur njerëzore dhe motivimin për të ndihmuar ata që kanë nevojë”, shtoi ai.
Një studim i mëparshëm nga të njëjtët studiues zbuloi se privimi i gjumit i shtynte njerëzit në izolim më të madh social, duke rritur gjithashtu ndjenjat e vetmisë.
Në fakt, sipas Walker, kur të sëmurët nga pagjumësia ndërveprojnë me të tjerët, ata priren ta përhapin vetminë e tyre si një virus tek ata që i rrethojnë.
Siç tha ai, “duke parë pamjen e madhe, ne po fillojmë të shohim se mungesa e gjumit rezulton në një person mjaft antisocial dhe, për sa i përket ndihmës, diçka me implikime të shumta për mënyrën se si jetojmë së bashku si një specie shoqërore. Të kuptuarit se sasia dhe cilësia e gjumit prek një shoqëri të tërë, për shkak të dobësimit të sjelljes altruiste, mund të ndriçojë më mirë gjendjen aktuale të shoqërisë sonë”.
Ben Simon theksoi se “promovimi i gjumit në vend të fajësimit të atyre që flenë mjaftueshëm mund të forcojë në një mënyrë shumë të prekshme lidhjet tona të përditshme shoqërore. Është koha që shoqëria të braktisë idenë se gjumi është i panevojshëm ose humbje kohe dhe, pa faj, të fillojmë të flemë aq sa kemi nevojë”.
